پوسیدگی دندان چیست؟
وقتی غذاهای شیرین می خورید، باکتری های موجود در دهانتان، ترکیبات شکر را در هم می شکنند و آن را تبدیل به اسید می کنند.در نتیجه، این مواد اسیدی مینای دندان را از بین می برند و ساختار دندان آسیب می بیند. اگر به این شرایط رسیدگی نکنید، مینای دندان فرو می ریزد و داخل آن سوراخ یا به‌‍اصطلاح پوسیدگی دندان یا کرم خوردگی دندان ایجاد می شود. حال اگر سریع این سوراخ را پر نکنید، فرایند تخریب ادامه پیدا می کند؛ تا جایی که کل دندان از بین می رود.
مواد اسیدی که توسط باکتری ها یا رسوبات روی دندان ساخته می شوند، لایه بعدی دندان (عاج)را هم از بین می برد و باعث می شود سطح پوسیدگی به عصب یا ریشه برسد و نیاز به درمان عصب کشی دندان باشد..درنتیجه این اتفاق، عصب های موجود در دندان نمایان می شوند و هنگام خوردن غذا یا نوشیدنی درد می کشید.اگر نزدیک به ریشه دندانتان دردی احساس می کنید، به احتمال زیاد دندانتان کرم‌خورده شده و باید حتما به متخصص دندان مراجعه کنید.
مراحل پوسیدگی دندان
پوسدگی دندان یا سوراخ شدن دندان شامل چندین مرحله می شود.
- ابتدا مینای دندان از بین می رود .
- سپس خود دندان شروع به تخریب می کند تا در نهایت کرم‌خوردگی اتفاق بیفتد.
علت پوسیدگی دندان
پوسیدگی دندان موقعی اتفاق می‌افتد که مواد حاوی کربوهیدرات بین دندان ها گیر کنند و فرد با مسواک و نخ دندان آن ها را از بین نبرد.
علت اصلی پوسیدگی دندان نوشیدنی های شکردار و مواد غذایی شیرین و چسبناک هستند. هرچه بیشتر غذاهای شیرین بخورید، اسید بیشتری در دهانتان تولید می شود و دندان ها بیشتر در معرض پوسیدگی قرار می گیرند.
گاهی به دلیل مشکلات پزشکی اسیدهای داخل شکم به دهان می آیند و باعث پوسیدگی دندان ها می شوند.وقتی مدام استفراغ می کنید، اسید شکم وارد دهان می شود و دندان ها را تحت تاثیر قرار می دهد. بنابراین وقتی دچار پرخوری عصبی می شوید و بالا می‌آورید، ریسک پوسیدگی دندان بیشتر می شود. به علاوه، بعضی از روش های درمانی سرطان که سر و گردن فرد را در معرض اشعه قرار می دهند، ترکیبات بزاق دهان را تغییر می دهند و رشد باکتری ها را بیشتر می کنند.در نتیجه احتمال پوسیدگی دندان بیشتر می شود.
علائم پوسیدگی دندان
- حساسیت دندان
- درد دندان
- مشاهده سوراخ داخل دندان
- لکه های سفید یا سیاه روی دندان
عوامل موثر در پوسیدگی دندان
خطر پوسیدگی دندان برای هرکسی وجود دارد اما بعضی از افراد بیشتر از سایرین در معرض آن هستند.عواملی که احتمال پوسیدگی را بیشتر می کنند، به شرح زیرند:
- مصرف بیش از حد نوشیدنی ها و موادغذایی شیرین
- عدم شستشوی مداوم دهان، از جمله مسواک نزدن یا استفاده نکردن از نخ دندان
- استفاده نکردن از فلوراید
- خشک شدن آب دهان
- اختلالات تغذیه‌ای مانند پرخوری عصبی (bulimia)و بی‌اشتهایی عصبی (anorexia)
- بیماری رفلکس اسید یا بازگشت اسید به مری (acid reflux disease) که باعث می شود اسید شکم مینای دهان را بپوساند
کرم‌خوردگی معمولا در دندان های عقبی اتفاق می‌افتد.این دندان ها شیارها و دهانه هایی دارند که باعث می شود موادغذایی در آنجا به دام بیفتند. همچنین، مسواک زدن و نخ دندان کشیدن روی این دندان ها از دندان های دیگر سخت تر است.
درمان پوسیدگی دندان
علائمی مانند درد یا حساسیت دندان را برای دکتر توضیح دهید.او بعد از معاینه دهان می تواند پوسیدگی دندان را تشخیص دهد اما بعضی از کرم‌خوردگی ها با چشم قابل مشاهده نیستند و دندانپزشک معمولا از عکسبرداری استفاده می کند.روش های درمانی به شدت کرم‌خوردگی دندان بستگی دارد. برای درمان این مشکل راه های زیادی وجود دارد که در زیر به آن ها اشاره می کنیم.
ترمیم و پر کردن دندان
دندانپزشک با استفاده از مته دندانپزشکی بقایای پوسیدگی را از داخل دندان خارج می کند.سپس با پوششی مانند نقره، طلا یا کامپوزیت دندان آن را پر می کند.
روکش دندان
برای پوسیدگی های شدیدتر، دندانپزشک روکشی متناسب با سایز دندان روی آن می کشد تا جایگزین روکش اصلی دندان شود. البته قبل این فرایند، پزشک حتما قسمت های خراب شده دندان را می تراشد.
عصب کشی
وقتی پوسیدگی دندان آنقدر شدید شود که به عصب برسد و آن را نابود کند، دندانپزشک برای احیای دندانتان عصب‌کشی می کند. در این فرایند، بافت های عصب، بافت های رگ خونی و تمام ناحیه های خراب دندان را خارج می کنند. سپس پزشک دندان را معاینه می کند و درصورت تشخیص عفونت دندان برایتان چرک‌خشک‌کن تجویز می کند. بعد از این مرحله، دندان را پر می کنند و گاهی حتی روی آن را روکش می کنند.
دندان پوسیده اکثر اوقات درد زیادی به همراه دارد.گاهی ممکن است نوبت های پزشکتان پر باشد و تا روزی که بتوانید به او مراجعه کنید مدتی طول بکشد.در این مدت می توانید با چند روش به درمان دندان درد خود بپردازید و دندان خود را به‌صورت موقت تسکین دهید.
- به شستشوی روزانه دهان ادامه دهید.
- همچنان تمام دندان ها و حتی قسمت های حساس و دردناک دندان را هم مسواک بزنید.
- از مسکن استفاده کنید. مسکن ها را در داروخانه و بدون تجویز پزشک می فروشند.می توانید با دندانپزشکتان مشورت کنید و کمی قرص مسکن تهیه کنید تا برای مدتی از شر دندان‌درد خلاص شوید.
- مراقب تغذیه‌تان باشید.
- از خوردن غذاهای خیلی داغ یا خیلی سرد پرهیز کنید.